April, Mei en Juni - Routine

Laatste weekje op Bana ba Metsi. Mijn jaar hier is voorbij gevlogen en woensdag de 13e ben ik officeel volunteer-af. De school gaat dan nog niet sluiten, maar ik moet een weekje eerder terug naar Holland voor een interview met het ‘Law College’ in Utrecht.

Als ik de laatste 8 weken moet beschrijven, geeft het meest-gebruikte hollandse woord ‘lekker’ deze opnieuw het beste weer. Sinds ik geen vakanties had waar ik voor moest sparen, konden ik wat meer uitgeven aan ‘lekkere’ dingen. Ik kon wat meer en gevarieerdere etenswaren inkopen en Tinlin en ik hebben op een gegeven moments zelfs wat bier in kunnen slaan. Het weer in Botswana was perfect, 30 graden – strakblauw – elke dag, en ik heb in mijn vrije tijd in de hangmat me wat kunnen inlezen in de rechten-studie van volgend jaar. Doordat ik zelf wat meer ervaren ben, is het lesgeven allemaal wat gemakkelijker. De relaxte, doch strakke Bana ba Metsi routine is er eentje die ik ga missen als ik weer terug in Nederland ben.

Ik heb sinds begin April geen toegang meer gehad tot het internet en dus geen gelegenheid gehad tussendoor deze blog bij te werken. Daarom volgen hier mijn laatste Bana ba Metsi verhalen .



Bezoek uit Swaziland


Begin Mei kregen Tinlin en ik bezoek van onze twee grote vriendinnen uit Swaziland; Robyn en Hannah. Tijdens de kerstvakantie hadden we hun project al een bezoekje gebracht, en nu was het ‘the time to return the favour’. We constateerden destijds dat ‘Het Swaziland project’ maar decadent en luxe was vergeleken met Bana ba Metsi; 3 maaltijden per dag, een warme douche en internet. Voor ons was het daarom belangrijk deze twee verwende dames even te laten zien hoe het echte afrikaanse leven in elkaar steekt.

Op maandag reden Tinlin en ik vroeg naar de Shakawe, om daar Hannah en Robyn te ontmoeten bij de lokale supermarkt. Nadat we de dames daar hadden begroet, kregen we een sms’je van de social worker van Bana ba Metsi; we moesten een jongen oppikken en naar school brengen. Deze jongen, Otholmilwe, was twee weken eerder niet komen opdagen op een bepaalde ‘pick-up place’ en blijkbaar had zijn vader hem nu gedwongen toch terug te komen. We hadden Otholmilwe al snel gevonden en zover verliep alles redelijk soepeltjes.

Echter, toen wij met de ferry de rivier overgestoken hadden, begon Otholmilwe een beetje moeilijk te doen. De weg naar Bana ba Metsi is waardeloos, en daarom is het niet veilig om op de rand van de bak van de pick-up truck te zitten. Otholmilwe weigerde echter om normaal te gaan zitten en wilde vervolgens ook niet voorin naast de bestuurder komen. Het stelde in het begin niet zoveel voor, maar deze jongen werd steeds koppiger en probeerde op een gegeven moment zelfs te vechten en weg te rennen. Ik belde met de social worker en vroeg hem wat ik nou hiermee aanmoest; ik bedoel, ik kon deze jongen moeilijk gaan vastbinden en dwingen mee te komen. Maar dit is Afrika, dus vastbinden en dwingen was juist precies wat ik moest gaan doen. Dus voor die meiden was het eerste beeld van mij in actie als volunteer het vastbinden van een van mijn leerlingen. Jammer genoeg waren er geen camera’s in de buurt, want het was een knallende foto voor de Project Trust brochure geweest.

De rest van de reis zat ik achterin met de ‘handen-aan-voeten’ vastgebonden Otholmilwe tussen mijn benen. Als verrassing voor de meiden, hadden we geregeld dat we van een lokale boer een geit konden kopen. Deze wilden we op de terugweg oppikken. Er was alleen een klein probleempje: Het touw waarmee we de geit zouden vastbinden zat al om iemands anders zijn enkels heen. We moesten wat, dus we hebben uiteindelijk de geit met het zelfde touw en in de zelfde positie vastgebonden als stoute Otholmilwe.


Ondanks een false start van hun trip, hebben we Hannah en Robyn later wel kunnen laten zien wat een fantatische plek Bana ba Metsi is en met wat voor speciale jongens we werken. ’s Avonds hebben we de geit geslacht en deze met elkaar opgegeten. De jongens hier vonden het natuurlijk geweldig dat er eindelijk een paar vrouwen in de buurt waren en waren niet weg te slaan. Op een gegeven moment gingen ze ons zelfs koeien en schapen als bruidschat aanbieden voor hun hand. De rest van de week was hartstikke gezellig. Het blijft bijzonder: doordat je deze Afrika-ervaringmet elkaar deelt ontstaat een ontzettend hechte vriendschap alsof je elkaar al jaren kent.

De laatste avond hebben we met elkaar een fles wijn soldaat gemaakt bij de rivier. Toen we licht aangeschoten op de het dek van de boot naar de sterren zaten te kijken, kwamen er plotseling een nijlpaard uit de rivier klotsen. We konden nu niet meer terug en hebben daar op het dek moeten overnachten. And we called the hippo Rufus, and that’s .. the Trufus.




Baantjer ba Metsi


Het was altijd een van de problemen van het ‘Bana ba Metsi Project’, van Project Trust: elk jaar weer worden er door de jongens waardevolle spullen van de Project Trust vrijwilligers gestolen. Dat is nou eenmaal wat gebeurt als je een duo rijke europeanen tussen 55 straatkinderen zet. Project Trust heeft ons doodgegooid met waarschuwingen over dit kwaad en talloze keren verteld hoe we dit probleem moesten aanpakken. Je moest niet het kat op het spek binden, en daarom de jongens vooral zoveel mogelijk uit je huis weren. Wij deden echter precies het tegenovergestelde; op een gegeven moment deden we het huis niet eens meer op slot of lieten we een paar verantwoordelijke jongens op het huis passen. Dit was iets waar Project Trust en andere leraren op school maar met een schuin oog naar keken, maar gesteund door het feit dat wij na 10 maanden al onze waardevolle spulletjes nog hadden kon ik me hier lekker niks van aantrekken. Sterker nog, ik was er best wel trots op dat de manier waarop wij het aanpakten blijkbaar scheen te werken. ‘We thought we cracked the code’.

Dit tot een paar weken geleden. Op een vrijdag avond wilde ik wat muziek van mijn Ipod opzetten, toen ik er achter kwam dat deze niet meer op zijn vertrouwde plek in de speaker stond. Verdomme, twee weken over op school, het zou toch niet waar zijn. Meteen ben ik naar de televisie-tent gelopen en heb de jongens daar gevraagd wat ze hiervan wisten. Obuile, een van mijn favorieten jongens, gaf meteen eerlijk toe dat hij er eerder die dag zonder te vragen mee gespeeld had, maar dat hij de ipod daarna op een kastje had gelegd. Op een gegeven moment had ik de hulp van meer dan 30 jongens die mij hielpen de verschillende puzzelstukjes aan elkaar te leggen en een dader aan te wijzen. Al vrij snel was duidelijk dat er maar één jongen het gedaan kon hebben.

Kenneth (17jaar) was de enige jongen uit Gaberone, de hoofdstad van Botswana. Hij was door een rechter veroordeeld tot 3 jaar op Bana ba Metsi nadat hij op school een lerares in elkaar had geslagen. Kenneth heeft humor,is een ‘too cool for school’ figuur met een iets te kort lontje. Zijn engels is erg goed; ik mocht deze jongens graag en hij was een van de enige jongens hier met wie je een echt gesprek kon voeren. Maar nu had hij dus mijn Ipod gestolen.

De volgende morgen heb ik tijdens de meeting verteld wat er was gebeurd met de Ipod en hoe dit opgelost ging worden. De dader, ik hoefde niet te weten wie precies, had tot 6uur vanavond de tijd de Ipod op mijn deurmat te leggen en dan zouden we er nooit meer over praten. Helaas, Geen succes. De zondag had ook niet veel beters in petto. Maandag heb ik het daarom nog een keertje duidelijk aangegeven en meteen werd mij door de stafleden verzekerd dat de duimschroefen aangedraaid zouden worden.

Diezelfde middag werd een klassieke methode ingezet. De jongens worden met zijn allen bij elkaar in de keuken gezet. Hier wordt door de stafleden het probleem voorgelegd en gaan de jongens, nadat de stafleden ze alleen laten, in conclaaf. Aan het einde van dit verhaal verwacht de staf witte rook en het gestolen goed terug, zoniet dan gaat de tv en de voetbal achter slot en grendel. Normaal breken er tijdens deze methode een paar gevechtjes uit, maar deze keer verliep het allemaal erg soepel. Het duurde een uurtje en toen waren de jongens eruit; iedereen verzamelde zich weer in de keuken. Hier gaf head-boy George mij ten overstaan van de hele school een uitgebreide reconstructie van de misdaad. Al het vergaarde bewijsmateriaal en getuigenverslagen wezen in de richting van hoofdverdachte Kenneth, die ondanks zijn slappe alibi koppig bleef ontkennen. Nadat Keneeitswe verklaarde dat hij Kenneth met het apparaat had zien lopen, washet zo klaar als een klontje. Kenneth had tot 7uur vanavond om de ipod terug te geven,- anders werd de politie gebeld.

En ja hoor, een paar uur later kwam een jongen, Shatani, met een grote glimlach naar mij toe rennen met mijn gevonden Ipod in zijn hand. Iemand had de ipod in de bak van de pick-up truck geplaatst. Het was feest: de jongens stonden allemaal te juichen en te springen toen ze hoorde dat ik de ipod terug had. Blijkbaar voelden ze zich allemaal een beetje schuldig dat er van mij gestolen was. Die lachende zwarte smoeltjes maakten zo veel goed.



Teachers day

In Botswana hebben ze een aparte nationale feestdag voor de leraren; 1 Juni is het ‘National Teachers day’. Dit jaar vond het evenement plaatst in Seronga, ongeveer 70 km van Bana ba Metsi. Tinlin, twee andere medewerkers en ik hielpen mee met de voorbereidingen van de festiviteiten. Voor dit evenment waren er 4 koeien, 3 geiten en 20 kippen ingekocht, en die moesten allemaal een dag van te voren geslacht en gebraden worden. Nadat de beesten geslacht werden, hebben we uren met de ledematen lopen sjauwen om deze allemaal op de juiste plekken te krijgen. Mijn kleren zaten onder het stierenbloed en de spare-ribs zaten in mijn haar, - maar na een dag hard werken lag al het vlees op zijn plaats en kon het koken beginnen. Na dit avontuur kreeg ik toch wat meer sympathie voor de ‘vegan streaker’ bij Paul de Leeuw.

De vrijdag van evenement hebben Tinlin en ik de Marimba band opgehaald en naar Seronga gebracht. De dag verliep, ondanks 3 uur vertraging, soepeltjes en de band kon hun kunstje vertonen. ’s Avonds kampeerden wij in Seronga op het terrein van de Primary School en zijn we wezen stappen in het bruisende uitgaansleven van het Afrikaanse platteland. De locals wisten niet wat ze zagen en het was echt een onwijs lachen avondje.


Laatste week met de Bana ba Metsi

Het misschien moeilijk voor te stellen, maar de straatkinderen op Bana ba Metsi hebben stuk voor stuk een hele lieve en goede kant.Deze jongens hebben het niet makkelijk gehad in hun leven, maar krijgen hier op school een tweede kans. Bana ba Metsi geeft onderwijs aan jongens tussen de 11 en 20 jaar oud die niet naar een normale school kunnen. En wat doe je als je niet naar school gaat: dan hang je op straat. Maar er zijn verschillende redenen waarom een kind niet naar school gaat. Ze vechten, ze stelen en ze roken; maar ze zijn ook allemaal vastberaden om hun leven te beteren. Voor sommige is dat nou eenmaal makkelijker dan voor anderen.
Ja, ik ga ze missen. Af en toe kan je ze wel afschieten, maar je die etters verkrijgen zich toch een plekje in je hart.

Michael van der Sande