September - Once upon a time in Botswana

Daar ben ik weer! Op het moment dat ik dit schrijf is het 6 oktober en zit ik in de bus naar Maun. Heerlijk om weer even te kunnen internetten en communiceren met Holland. Het was een bijzondere maand, met veel goede, geweldige, mooie maar ook moeilijke tijden. Tijd is voorbij gevlogen en kan niet geloven dat ik toch echt al 2 maanden in hartje Afrika zit. Ik ben gisteren in mijn slaap gestoken door een schorpioen. Geen aanrader, vlak voor een busreis van 6 uur een schorpioenen beet op je rechter bil. Doet verschrikkelijk pijn en ik zal jullie de vunzige foto’s besparen. Beeld je een beschimmelde tomaat in en dan krijg je een er aardig idee van hoe mijn anders zo perfecte gevormde achterwerk er op dit moment uit ziet. In deze post zal ik de meest interessante ervaringen van afgelopen maand beschrijven. Voor illustererende foto’s verwijs ik jullie door naar mijn facebook; het zijn er simpelweg te veel om op waarbenjij.nu te plaatsen.

Na de woelige terugreis naar Bana ba Metsi, hadden we op 7 september onze eerste officiele ‘staff meeting’. Gezellig, met suikerige thee en alle staffleden het reilen en zeilen van de school bespreken en over de leerlingen roddelen. Heel stoer, als zeg ik het zelf. Buiten de gebruikelijke onderwerpen, werd hier ook een paar spannende evenementen aangekondigd. Allereerst ‘The Orphan’s Chrismas party’. Op 25 november organiseer ik samen met 3 andere medewerkers van de school een speciale feestdag voor rond de 100 wezen die in dit gebied van Botswana wonen. Dit om ook hen een kerst te geven. De dag bestaat uit verschillende activiteiten en beloofd erg leuk te worden. Over twee maanden zal ik de foto’s online zetten. Daarnaast werd besloten om tijdens de nationale feestdag van Botswana, ‘Independence Weekend’ te gaan camperen met de jongens. Hier kom ik later op terug, maar ik kan alvast verklappen dat het erg geslaagd was.


Nieuwe volunteer

Tenslotte had Steve Harpt, the director, nog een interessant nieuwtje: er kwam een derde volunteer. Dit is Joe Vincent, 18 jaar, woont in London en komt 3 maanden helpen op Bana ba Metsi. Zijn moeder is een oude vrendin van Steve uit Botswana; en ja, ze hebben het met elkaar gedaan (Aldus Joe Vincent). Joe is een apart figuur in de goede zin van het woord: een type Daan van Houten, een gezellige metalhead met humor. Hij heeft ongeveer elke drug die er in dit universum voorkomt gebruikt, heeft de raarste verhalen over hem en zijn vrienden, heeft toen hij 13 was in zijn eentje door Frankrijk gelift en heeft ondanks zijn A-levels absoluut geen ambitie om ooit te gaan studeren. Hij blijft het liefst zijn hele leven lang een Gap year houden. Een apart, maar interessant en gezellig figuur.

Hoe meer zielen, hoe meer vreugd. Althans dat dacht ik.. Joe en Martin kunnen het heel goed met elkaar vinden en het gevolg is dat ik er een beetje buiten val. Ze hebben allebei hun kop kaal geschoren en starten hun eigen projectjes (bouwen van een bank bij het kampvuur) zonder mij daar op de hoogte van te houden, vind ik onbeschoft. Ik heb moeite om mee te komen in hun ‘Slang’ en humor. De balans is verstoort en het blijkt maar weer eens dat 3 een verre van ideaal getal is. In het begin had ik het hier best moeilijk mee, moet ik bekennen. Inmiddels gaat het een stuk beter en ga ik lekker mijn eigen weg. Martin en Joe zijn geen grijze muizen, het is absoluut lachen en gezellig. Maar omdat zij het zo gezellig hebben, voeren ze ook meteen de boventoon en ga juist ik mij een grijze muis vinden. Sinds Joe er is, is het opeens erg duidelijk dat ik niet uit Engeland kom. Het hoort er een beetje bij en ik kan hier alleen maar van leren.


De Boys

Met de leerlingen wordt het elke dag gezelliger. Begin het lesgeven ontzettend leuk te vinden en heb het gevoel dat ik met sommige jongens echt goede banden aan het opbouwen ben. Ik ben inmiddels gestart met het runnen van de bibliotheek hier. Daarnaast nemen de volunteers de jongens gedurende week ’s avonds mee voetballen en volleyballen. Laatst hadden we een wedstrijd georganiseerd tegen Skanduku en we ons schoolteam heeft ze met 3-2 verslagen. Op zaterdag middag gaan we met ze vissen en op woensdagavond geeft Joe een ‘Art class’. Daarnaast gaan we regelmatig met ze zwemmen en tafeltennissen. Mijn volgende doel is om een beetje marimba te leren spelen, ik hoop dat ik iets op touw kan zetten. Deze clubs die we runnen zijn een geweldige manier om de jongens te leren te kennen.

Kenneth Basupi is inmiddels een vriend op facebook, en Modisawame (Aka MD) is de volgende botswaneese facebookvriend. We hebben met zijn drieeen Prince, een 17-jarige mooiboy, middels sms proberen te koppelen aan Joe’s zusje. ‘Just don’t tell her I’m black’ voegde hij ons nog even toe voordat Joe op versturen drukte. We hebben Ompolokile (kortweg Ompi) wat Slang geleerd (zie video’s). Monnapula wilde eens Joe schedel inslaan met een steen en de volgende dag hield hij zijn hand vast. Er wordt constant op de deur geklopt en tussen 12 en 7 zijn er constant jongens in het huis. Er verdwijnen regelmatig kleine dingetjes, maar er is gelukkig nog niks van waarde gestolen.

De kinderen vinden het ontzettend stoer om rond on huis te hangen, vooral de jongere kinderen. Omdat we een ernstig gebrek aan stoelen hebben, wordt serieus elk materiaal in ons huisje omgetoverd. Zo ook een pot verf die ergens in het huisje stond. Gister waren tijdens de meeting opeens 3 jongentjes verdwenen, iets wat wel vaker gebeurd. Vaak zijn ze dan stiekem sigaretjes aan het roken in de bush; deze keer niet. Wat blijkt, de social worker, Mr. Kavura was op zoek gegaan naar deze ratjes en vond ze met rode puppillen en witte neusjes om een pot witteverf. Jawel, diegene die uit ons huisje stond. Moraal: we moeten beter op onze spullen letten.

Bright, onze houseboy, is een kleine afrikaan die duidelijk moeite heeft om uit de kast te komen. In het begin zei hij weinig, maar toen hij eenmaal aan ons gewend was kwam hij los. Schuddende heupen, hoog schatergelach om niks en flauwe grappen. Hij zit in standard 7 en heeft binnenkort zijn examen; hij is dus druk bezig om nieuwe Houseboys op te leiden. Nadat hij Tawana, George en Olefilwe had afgekeurd om diverse redenen leek Elijah met zijn ogen dicht deze talentenjacht te gaan winnen. Echter, toen Bright een keertje ziek was kregen we van hem tijdens zowel Break als Lunch te horen dat er geen eten was voor de staffleden. Martin vertrouwde het niet en ging op onderzoek uit. De aap kwam uit de mouw; vraag me niet hoe maar Elijah, twee turven hoog, had snel onze 3 borden Pap met vlees en 3 hompen brood naar binnen gewerkt. Inmiddels hebben we een profiel opgesteld voor deze vacature: No gay dancing and no stealing bread. Kenosi is favoriet, maar krijgt geduchte concurrentie van Ompi. Over een week vertrekt standard 7 en wordt de uitslag bekend, ik houd u op de hoogte.

Ohja, ik heb twee nieuwe bijnamen: van der Bitch and Mister Vegetable. Martin is Geordie Scum, Terminator and Mister Tomato en Joe is Cockney Chicken.


Stafleden

Naast de jongens, zijn er over de andere stafleden ook genoeg verhalen te vertrellen. Mister Mosutu Diayunga is één van de pratical workers op Bana ba metsi en daarnaast een van de bekenste personen in Boom-town Nagaranga. Toen ik op een dag met hem richting de veerpont reed, stopte hij bij elk dorp om ‘his friends’ een hand of knuffel te geven. Hij heeft 5 kinderen en is, zoals hij zelf zegt, 36. Hier schuilt een leuk verhaal achter: Toen hij als kind zijn basisschool afsloot op zijn 16e, was hij volgens zijn moeder te oud om op een vervolg opleiding aangenomen te worden. Dus wat besloten zij, ze trokken gewoon 3 jaar van zijn leeftijd af. Tot op de dag van vandaag heeft hij dat nooit meer terugveranderd en claimt hij dus gewoon 36 te zijn. Da’s handig.

Dan heb je Modisaman. Hij ziet er uit alsof hij zo van de set van een low-budget frankenstein movie gestapt is. The nutty professor in Botswana, de meneer van Zon van de Savanne. Hij is vorige maand 2,5 week afwezig geweest, omdat hij griep had. Hij komt regelmatig ons huisje in om thee te zetten voor zichzelf. Hij had van een lerarenmeeting gehoord, waar alle staffleden op hun vrije zaterdag naar toe moesten gaan. Er was geen meeting. Hij heeft constant een lopende neus in deze savanne en Joe, de expert, verdenkt hem dus ervan cocaine snuiven als hobby te hebben. Hij was niet aanwezig bij onze camping trip, en werd opeens 2 normale school dagen later om half 7 ’s ochtends door 3 zwarte mannen afgezet op de campus.

Omdat ik het niet kan laten, wil ik nog een andere goede vriend aanhalen. Titus is een goedlachse local hier en klust een beetje bij als schilder op Bana ba Metsi. Ik mag hem graag. Laatst kwam hij ’s ochtends ons huisje in toen Martin en ik bezig waren met onze laptops. Hij begon te praten over een of ander project dat hij wilde starten om zijn familie van eten te voorzien; ik luisterde maar met een half oor en riep af en toe wat van: ‘that’s sounds good’, ‘no problem’, ‘aha’, ‘woow’, ‘100%’. Toen hij weg was vertelde Martin mij dat ik hem net hoop had gegeven op fundraising vanuit Europa voor zijn toekomstige crop and vegtable garden in zijn achtertuin. Onze Titus was nu waarschijnlijk onderweg naar zijn vrouw en 16 kinderen om ze dit goede nieuws te vertellen,, Ze denken hier dat elke blanke europeaan te veel geld heeft en niets liever doet dan dat weggeven. Kortom: hij wilde dat wij voor hem ruim 10.000 euro gingen ophalen middels onze europese connecties. ’s Avonds hebben we hier ons scheel om gelachen: hij had blijkbaar ook hetzelfde aan Joe verteld en zelfs op zijn gevoel in gespeeld. Dit door te zeggen dat men voortaan in het dorp altijd zijn naam zouden herrinneren en hem eeuwig dankbaar zouden zijn. De dag daarna kwam hij weer lang en nam hij ons, met zijn noteblok onder zijn arm, mee naar zijn stukje land. Dit was één grote bush met een soort ineengezakte hut in het midden. Hij liet ons zijn blauwplan tekeningen zien; deze hadden op de peuterspeelzaal van de Godelinde school kunnen zijn getekend. Hij wilde het omtoveren in één of ander fairytale paradijs met zelfs een ‘lounge area’, ‘distribution counter’ en ‘swimmingpool’. Ik heb hem vervolgens toch helaas moeten vertellen dat hij niet moet verwachten dat er gouden bergen vanuit europa naar hem worden gebracht, maar dat wij alles zouden doen om hem manueel te helpen. Sindsdien heeft hij het niet meer aangehaald.


Moreri en Theo

Zoals ik eerder in deze blog al aangegeven had, wordt er om 3uur voor manual work door de leraren feedback gegeven op het gedrag van een leerling. Dit wisselt zich af en begon bij standard 7. Nu standard 7 en 6 zijn geweest zijn mijn leerlingen, standard 5, aan de beurt. Daar zit ik dan, kindjes te vertellen dat ze meer naar hun lessen moeten gaan terwijl ik zelf vorig jaar elke dag zelf bepaalde wanneer ik zin had. Bij sommige kids heb ik niet veel zinnigs te melden, Moreri was echter een uitzonderingen. Deze jongen van 16 is een van de verfsnuivers en kijkt alsof hij net een tros citroenen heeft doorgeslikt. Een paar weken daarvoor had ik hem gesnapt toen hij een stickervel (een 16-jarige die stickers steelt..) probeerde te jatten uit ons huis en toen Martin hem vervolgens uit het huis zette, had deze Moreri hem een klap gegeven. Martin, een jongen van 2-bij-2, vertelde mij later ‘that I nearly knocked his teeth out’. Deze week was ik aan het supervisen in de bibliotheek en heb ik Moreri eruit gezet omdat hij stiekem boeken uit het raam gooiden om deze later weer mee te nemen. Kortom, ik had het helemaal gehad met deze randdebiel en heb dat hem dus even goed duidelijk gemaakt. Deze jongen is helemaal afgemaakt door de leraren en dan verwacht je dat hij zijn gedrag gaat aanpassen.

Maar wat gebeurt er: Martin, Joe en ik zaten in de truck om ‘firewood’ te gaan halen met de kids direct na deze meeting. Komen Moreri en zijn billenmattie Theo, een jongen met een scheel oog, langs en zij beginnen in het Setswaans tegen ons te praten. We hebben ze keihard uitgelachen, want wat blijkbaar riepen ze dat ze mijn camera, laptop, ipod, zonnebril etc. gingen jatten. Ja, dan heb ik het echt me je gehad. Bij terugkomst stonden we uit te laden en kwamen ze erbij staan. Ik heb theo even verbaal aangepakt: ‘So, you are going to steal my camera than’; hij ontkende en schaamde zich dood. Martin heeft zich met Moreri bemoeit. Later op de dag zei Theo tegen mij dat hij me ging slaan met een tak die hij in zijn hand had; just for the record, hij is 1.60 en heeft dus, hihi, een scheel oog; niet echt intimiderend. Heb hem even duidelijk gemaakt dat hij dat lekker moest doen en dat hij vervolgens op kon flikkeren. Hij vertrok met hangende pootjes en ik zie hem verwacht ik niet meer terug. Just to make it clear; dit zijn de énige twee echt eikels die ik hier tegen ben gekomen. Het is een dubbel gevoel, want ik heb het echt gehad met deze twee figuren (en met mij de andere stafleden); aan de andere kant heb je medelijden met dit soort jongens die waarschijnlijk een erg verknipte jeugd hebben gehad. Op het moment dat ze zich stoer willen opstellen lach je ze keihard uit, maar heb je tegelijkertijd toch ook wel een beetje medelijden. Wordt zeker vervolgd..

- Dit bovenstaande stukje heb ik eerder geschreven dan de rest van de Blog. Moreri is inmiddels naar huis, omdat hij het niet meer naar zin zin had op Bana ba Metsi. Hij heeft een zware jeugd achter de rug en is een AIDS-wees. Zijn social worker gaat er alles aan doen om hem in Francistown aan een baantje te helpen, maar het ziet er, zonder diploma, somber voor hem uit. Jammer, want hij begon juist vorderingen te maken en hem tijdens de camping trip zowaar voor het eerst zien lachen. -

Martin en ik zijn een keertje met de Toyoya Hilux naar Shakawe, het dichtbijzijnde dorpje, gereden. Op de terugweg op de veerpont vroeg een lief kijkende madame of ze een lift terug mocht met haar vriendinnen. Ja prima, natuurlijk. Wat bleek, ze had wat meer vriendinnen dan we ingeschat hadden. We hebben 18 vrouwen, 3 babys, 10 tassen en 4 grote afrikaanse trommels terug gelift. Dit record is tot op heden nog niet verbroken.

Zondag is onze enige vrije dag en dus het moment om boodschappen te doen in Shakawe. Echter, op zondag is de bottle store gesloten en de supermarkt verkoopt geen alcohol. Wanhopig hebben we daarom afgelopen zondag ‘Chibuku Beerpowder’ gekocht. Je mengt dit poeder met 5 liter lauw warm water, bewaart het 24 uur op een vochtige plek en je hebt een substantie die naar bier ruikt. Het ziet er uit als een glaasje poep, het smaakt naar zweet, maar ruikt toch echt naar bier. Ik heb het niet gedronken, maar mijn twee engelse vrienden vertelde me dat ze voor hetere (en ranzigere) vuren hebben gestaan. Als je een cola fles pakt uit onze koelkast , drink hier dan vooral niet uit.


Indenpendence Weekend

Ik doe dagelijks nieuwe ervaringen op, maar de ervaringen die ik van 30 t/m 2 September heb opgedaan zijn ongekend. Independence weekend: 50 jongens en 7 stafleden gaan camperen op een locaal eilandje. Bana ba Metsi heeft twee boten en in shifts werden zowel de bagage als de kids overgebracht. Onderweg zag ik een krokodil, dus mijn dag kon sowieso al niet meer stuk. Het eiland was een grote jungle. Mijn bed was een zeil en een slaapzak, that’s it. Geen kussen, matras, tent, muskito net. Om de muggen weg te houde stak je twee veredelde geurkaarsen aan en voor de rest moest je niet zeiken. Koken deden ze op een vuurtje en als je iets extra’s wilde eten moest je alleen even een vis vangen. Ik wist het niet, maar het kan echt, je kan een hele vis gewoon als een kippenbout afkluiven. Dat geheel terzijde. Tijd van mijn leven.

De eerste dag was hectisch, met het vervoer, dus hebben we niet echt bijzondere activiteiten gedaan. Toen we gingen slapen, kwam Ompi bij ons liggen. Hij was, net als ons, zijn matras vergeten en een paar jongens wilde hem inelkaar slaan. hij was binnen no-time weer weg. Hij had geritsel gehoord en mompelde iets van ‘hippo’s’. Nu we daar weer met zijn 3’en lagen werd het geritsel steeds luider. We besloten het uit te zoeken en kropen door de bosjes heen. Het was al pikkedonker en we kwamen op een soort open plek uit, overdekt door een gigantische boom. Daar, op pak hem beet, geef ‘m ’n slinger 30 meter afstand schenen we recht in de ogen van de grootste (en enige) nijlpaard die ik ooit gezien heb. Binnen no time waren stonden we weer op onze campeerplek, waar alleen een paar bosjes ons scheidden van dat beest. Joe besloot, de mafkees, om binnen 5 min weer te gaan checken of het er nog was. Hij was snel weer terug, De nijlpaard had besloten om te gaan checken waar die lichten vandaan kwamen en stond nu op 5m van die bosjes af. Wij zaten dus snel weer veilig bij het kampvuur.

Adrenaline schoot door mijn lijf heen. Nu begonnen Joe en Martin mij een beetje te plagen: het was nu mijn beurt om te gaan kijken waar het beest was, en ik zou 600 pula krijgen als ik een foto kon maken. Ik dacht, fuck it (dit ook om te bewijzen naar deze jongens toe). Deze kans krijg je nooit meer. Dus ik, fotocamera in mijn linker, zaklamp in mijn rechter hand, kroop door de bosjes heen, nog steeds in de overtuiging dat ik elk moment in het gezicht van een nijlpaard kon staren. ‘Ik ben gek dat ik dit doe’ dacht ik bij mezelf. Ik stak mijn hoofd uit de bosjes, geen nijlpaard. Scheen in het rond, geen nijlpaard. Nu voegden de andere twee zich bij mij en slopen we naar de rivierbank toe. Daar zag ik twee oren uit het water steken. Ik maakte snel, zonder veel succes, een foto. Deze staat op facebook als herinnering. Je kan hem herkennen doordat er geen nijlpaard op voor komt. De flits van mijn camera was niet sterk genoeg, je ziet alleen een stuk boom. Dit was de boom waar ik in wilde klimmen in het geval dat dit beest me wilde opeten. Hierna gingen we maar naar bed.

De volgende dag hebben we met de boys een wirecar race gehouden, gevist en een boswandeling gemaakt. Deze boswandeling was geweldig: in de lianen over beekjes heen klimmen, in bomen klimmen, het voelde alsof ik weer op vakantie was in de Ardennen met de familie Ruys. Jammer genoeg heb ik hier geen foto’s van, ik vond het niet verantwoord een dure foto camera hiernaartoe mee te nemen. Toen we op een open plek kwamen, begon de jongen die achter mij liep, George, opeens heel hard te rennen en te gillen. Ik draaide me meteen om en zag een gigantische wurgslang ons pad kruisen. Het was een phyton. Binnen no-time stonden er 30 boys omheen en werd deze phyton doodgegooid met takken en stenen. Joe heeft nog een foto van mij met deze phyton om mijn nek genomen, maar heeft deze later verwijderd. Hij stond er niet achter, dat we een zeldzame diersoort, de phyton, hadden gedood voor een foto. Het feit dat hij even daarvoor met zijn grote vangst, een 50cm lange vis, trots op de foto stond liet hij maar even achterwege. Leuk feitje nog btw, nadat deze foto genomen was legde ik de slang weer op de grond. Daar begon hij weer te bewegen; hij was niet dood.

’s Avonds hadden we een spelling competition en een maths competition, beide gewonnen door mijn starstudent George. Daarna naar bed, we hadden een paar bamboustokken onder het zeil gelegd. Dit zou werken als matras. Het werkte niet.

Het was een geweldig weekend.


Inmiddels ben ik bijna in Maun. Ik heb 2 uur lang zitten typen en ga nu weer lekker mijn boek lezen. Na ‘Congo, een geschiedenis (gegeven door Arnold)’, ‘Into the wild’, ‘The da Vinci code’, ‘Angels and Demons’, ‘Van me als ik val’ (Ja, een nederlands boek. Lag in de bibliotheek), ‘Join me’, ben ik nu bezig met ‘Yes man’. Ik raad ze allemaal aan.

Over 4 uurtjes ben ik online,
Liefs, Michael van der Sande