November - Laatste Loodjes

Yes, het is eindelijk zover. Na 4 maanden gewerkt te hebben is nu eindelijk mijn 7-weekse zomervakantie aangebroken. Met een backpack op de rug gaan Tinlin en Ik ‘the Wild Coast’ van Zuid-Afrika verkennen, met als doel eindelijk tijdens de feestdagen te crashen in Cape Town. Dit wordt een van de gaafste vakanties van mijn leven en heb de dagen letterlijk zitten aftellen.

Ik moet van een traditie afwijken hier en zit dit nu uit te typen in de Old Bridge Backpackers inplaats van de gebruikelijke bus naar Maun. Gisterochtend ging om 5uur de wekker en zijn we met de jongens rond kwart over 7 vertrokken richting Maun. Waar deze reis bij het begin van het schooljaar nog lang en zwaar was, viel dat nu 100% mee. Ik zat weer achterin de grote truck met alle jongens, maar omdat ik ze nu allemaal goed ken was de terugreis goed te doen. Daarnaast had ik het gezelschap van ‘Dreads’; de rasta neef van een van de leraressen hier, geweldige kerel die het alleen maar over vrouwen en ‘Dagger’ heeft.

Een goeie 8 uur later arriveerden we om half 4 in Maun. Hier hebben Joe, Martin en ik afscheid van alle jongens genomen en zijn we met de wagen richting de Old Bridge gereden. In ons gezelschap verkeerde onze vriend Magowe; als kerstcadeautje hadden we hem uitgenodigd mee te komen naar Maun en dat wij hem hier vervolgens een avondje mee uit zouden nemen. Het ging echter niet geheel volgens plan, want Magowe bleek een enkele jaren geleden besloten te hebben nooit meer alcohol te drinken. De reden was dat wanneer hij alcohol dronk, hij dacht dat hij onsterfelijk was en iedereen aankon; of iets in die richting. We gaan ervan uit dat hij een keertje flink inelkaar getikt is.

Als ik nu om me heen kijk in de slaapzaal waar ik lig, zie ik 3 man knock-out in bed liggen. Dat zijn tekenen van een wederom geslaagde avond. Ik zal niet in details treden, maar we zijn pas om 3uur naar bed gegaan; for the record, de bar sloot om 10 uur.

Dit was de kick-off van de vakantie. Het wordt een geweldige tijd, maar ik sta ook te trappelen om jullie te vertellen over mijn avonturen op Bana Ba Metsi in deze maand November. Maar voordat ik daarover ga beginnen, wil ik jullie iets meer op de hoogte brengen van die maandelijkse trip naar Maun.



Een weekendje Maun

Tinlin en ik zijn nu in totaal 12 dagen in Maun geweest tijdens ons maandelijkse uitje. We komen de donderdag in Maun aan en verblijven dan 3 nachten in de Old Bridge backpackers (‘de mooiste backpackers die ik ooit gezien heb’). Het is grappig hoe wij hier nu, na 12 dagen in totaal, al bekende gezichten zijn en connecties beginnen te krijgen. Maun kent een kleine westerse blanke community, met de ‘Old Bridge’ als hun verblijfplaats en de ‘Sports bar’ als hun kerk. In de Old Bridge zijn we bekend als de Bana ba Metsi volunteers; de maandelijkse financiele injectie door het afnemen van een dozijn internetkaarten. Deze kaarten zijn 80 pula en daar doe je ongeveer 2 uur mee, niet genoeg natuurlijk. Dus om kosten te besparen gaan we nu ’s middags naar de snackbar ‘Wimpy’s’ toe. Hier kopen we een maaltijd voor 40 pula en maken vervolges de hele middag gebruik van hun gratis Wifi.

We hebben inmiddels onze eigen taxichauffeur. Stoppa is een Botswanees die ons stomtoevallig een keertje terug naar de backpackers bracht. We raakte met hem in gesprek; uiteindelijk heeft hij ons zijn nummer gegeven en zouden we elkaar ontmoeten in de Sports bar die avond. De volgende dag gaf ik hem een belletje en binnen no-time pikte hij ons weer op. Hij was met zijn vrienden aan het chillen, ‘but I only had four beers, so I could still drive you guys back’. Met het blikje pils nog in zijn hand bracht hij ons terug naar de backpackers en sindsdien kunnen we hem altijd bellen voor een lift, ‘even in the middle of the night, my friends. 24 hours a day, no problem, 100%’.

Daarnaast kennen we wat locals. Om de een of andere reden zitten hier in Maun heel veel piloten, die als een soort dagloner naar werk zoeken. Eens in de week vliegen ze iemand heen-en-weer en dan kunnen ze weer een weekje vooruit. En wat doe ’s avonds als je midden-twintig bent en geen echte werkverplichting hebt? Juist! Dus elke vrijdagavond in de kroeg komen we dezelfde kerels tegen en hebben we leuke gesprekken over vliegtuigen. We zijn laatst in de auto bij een Amerikaanse piloot beland; een vliegtuig besturen blijkt toch makkelijker dan een (handmatige) auto.


Boys and their gifts

De jongens hier op school hebben niet veel, daarom proberen we altijd iets voor ze me te nemen uit Maun. Ompi, onze houseboy, is een onwijs schattig klein mannetje en tevens mijn grootste vriend. Hij is wel nog erg jong, en je merkt dat hij daarom nog niet helemaal op eigen voeten kan staan. Zo heeft hij hier 2 weken rond gelopen met een vies, gescheurd geel Spiderman T-shirt boven een veel te grote leger broek met twee gigantische gaten in de broekspijpen. Ik had hier genoeg van en heb in Maun voor hem een mooie blauwe polo en een sportbroekje voor hem gekocht. Dit kostte mij omgerekend 3 euro, maar de glimlach en de dankbaarheid die je daarvoor terug krijgt is onbetaalbaar. Deze polo heeft hij nu al 2 weken aan en hij is trotser dan nooit tevoren. Joe had, omdat hij binnenkort vertrekt, voor Tiroyamodimo en Kenosi een 50-cent kettinkje en een soort grote pen gekocht. Deze hebben zij nu ook al weken om hun nek hangen. Ik vindt het absoluut geweldig hoe blij je deze jongens kan maken met kleine dingetjes: mijn kapotte slippers, mijn pub-crawl shirt, een foto van mijn huis in Hilversum etc. Ze vinden alles geweldig en het is fantastisch om te zien hoe trots ze zijn met hun cadeautjes. Ik ga zeker wat dingetjes verzamelen tijdens de vakantie en meenemen naar Bana ba Metsi aan het begin van het schooljaar.

Mosothu Diayunga is een van de bouwvakkers hier op Bana ba Metsi. Hij is de coach van het lokale voetbalteam hier in de buurt. Hij loopt de volunteers constant lastig te vallen met verzoekjes of wij dit team kunnen helpen. Ik heb daarom besloten om te kijken of ik 16 oude HMHC tenues bij elkaar kan verzamelen voor deze kerel. Het lijkt me ontzettend gaaf om een foto te hebben met een elftal vol roetmopjes met een hmhc tenue aan. Ik hoop binnenkort het verzoek op de hmhc site te kunnen zetten.

Op papier werk ik hier op Bana ba Metsi als een leraar, maar in de praktijk fungeer ik veel meer als een soort grote broer voor deze jongens. Voetballen in de vrije tijd, helpen met het huiswerk of simpelweg een beetje stoeien; ik behandel ze stuk voor stuk zoals ik reinier behandel. Daarom proberen we de jongens zoveel mogelijk in ons huisje te laten en van onze spullen gebruik te laten maken. Dan zitten ze weer door mijn foto’s te bladeren, zitten ze family guy te kijken op mijn laptop of lezen ze mijn voetbal international.

De laatste 2,5 week op Bana ba Metsi waren redelijk rustig. De school heeft een paar honderd kippen geslacht: deze werden door verkocht en de overblijfselen (lees: poten en schedels) werden bij de lunch op de school uitgedeeld, Jammie. Na 2 maanden had ik eindelijk mijn pakketje vanuit Nederland ontvangen, het ‘Roller Coaster Tycoon 2’ spel dat daarin zat is inmiddels een heuze attractie hier op Bana ba Metsi. Voor de rest heeft standard 5 Science dit jaar succesvol afgesloten met een door mij samengestelde toets; ik was oprecht zenuwachtig, maar het is allemaal goed verlopen. Daarnaast zijn de jongens betrapt met het stiekem kijken van ‘porno’ op de televisie hier. Ik kan mij na mijn pubertijd inmiddels wel een expert op dit werkgebied noemen, en ik zal dit veredelde ‘Goede tijden, Slechte tijden’ equivalent toch niet classificeren als pornographie; anders zou je ‘Family guy’ ook porno kunnen noemen. Maar hier vonden ze het onacceptabel en de jongens zijn gestraft. Ook leuk om te vermelden is dat mijn grote vriend Joe Vincent (zie vorige blogupload) zijn billetjes heeft verbrand toen hij probeerde een full-body tan te kweken in onze achtertuin (wat een kneus); hij heeft dagen niet normaal kunnen zitten en slapen. Maar het meest vermeldingswaardig in deze korte 2,5 week was toch wel de ‘Christmas Orphans Party’.


Christmas Orphans Party

Dit is een van de leukste tradities hier op Bana ba Metsi. Elk jaar aan het einde van Term 3 ontvangt dit kleine schooltje rond de 100 wezen uit Shakawe en omstreken op het schoolterrein. Hier organiseren de stafleden samen met de leerlingen een aantal activiteiten voor deze kinderen. Het wordt afgesloten met een grote lunch en cadeautjes; zo hebben deze wezen dit jaar ook een kerstmis. Het is goed dat de jongens hier leren iets voor de maatschappij te doen, daarnaast kunnen wij hiermee als school laten zien dat we, ondanks onze kleine omvang, goed inelkaar zitten en in staat zijn iets moois neer te zetten.

Zoals ik al eerder vermeld heb, had ik mij aangemeld voor het organisatiecomitee voor deze dag. Ondanks dit comitee 3 maanden van te voren hadden samengesteld, zijn we pas 4 dagen van te voren voor het eerst gaan vergaderen; een praktijklesje Afrikaanse efficientie. Het deed het hilversumse jeugdbestuur zelfs qua organisatie op een Japanse politieke partij lijken.

Maar zaterdag de 24e November was het zover. Om 7 uur zijn we begonnen met het versieren van de recreationroom met de oudste en inelkaar geflanste versieringen die ik ooit gezien heb: slingers waren gemaakt van A4 papier, de kerstboom was meer een kersttak en de kerstliedjes kwamen van een lokaal botswaans bandje; volgens mij heb ik een van de liedjes als ‘Jingle Bells’ kunnen identificeren, dit door de gezamelijke ‘Heeee’ op het eind van elk refrein..

Na het versieren maakte buiten de marimba band zich klaar voor hun miniconcertje en was de keuken al druk bezig het feestmaal voor te bereiden. De gasten zouden naar verluid rond half 9 arriveren. Maar in Afrika nemen ze het niet zo nauw met de tijd, dus om half 11 arriveerden de gasten geheel volgens schema op het Bana ba Metsi terrein.

De dag begon met een gebed en een optreden van de Marimba band; het is indrukwekkend hoe deze kleine ventjes stuk voor stuk dat instrument waanzinnig goed kunnen bespelen, ik zal proberen een filmpje online te zetten. Na dit optreden werden alle wezen in 6 groepjes opgedeeld met elk een van de oudere jongens hier als hun groepsleider. Over het terrein waren 6 stationnetjes uitgezet waar elk een speciale activiteit werd georganiseerd. Elke activiteit duurde 15 minuten en werd geleid door een staflid met een 3 jongens als hun begeleiders.

Omdat ik in het organisatie-comitee zit, kon had ik mij de meest relaxte activiteit gegeven: Swimming in the Swimmingpool. Kenneth, Elijah en Thapelo had ik uitgekozen als mijn helpers; 3 van mijn favoriete jongens hier, dus dat zat allemaal wel snor. Martin had ik ook ingedeeld met een paar leuke jongens, en met het supervisen van de stoelendans had hij het ook niet zo slecht. Joe, daarentegen, had ik ingedeeld bij ‘Facepainting’, dus hij heeft anderhalf uur hartjes, sterretjes en streepjes op gezichtjes zitten schilderen. Gelukkig had hij met Tshipi (een jongentje van 11 met een erg kort lontje), Moreri (zie vorige blogupload) en Mathaio (een mannetje dat uit onzekerheid over zijn uiterlijk, hij ziet eruit alsof hij verwekt is in Tjernobyl, probeert de stoere boy uit te hangen door met alles en iedereen te vechten en vooral niet te luisteren naar gezag) een paar rolmodellen als assistenten.

Na deze spelletjes hebben we alle orphans naar de versierde recreationroom gebracht. Daar kregen ze door de jongens een door hen bereid feestmaal voorgeschoteld. Hierna heb ik mij in een ‘Father Christmas’ outfit gehezen en mocht ik cadeautjes uitdelen. We hadden aparte cadeautjes voor de jongens en de meisjes. Maar wat realiseerde deze kerstman zich, toen hij daar zo enthousiast in die twee zakken stond te graaien? Het is soms verdomd lastig om de zwarte jongens van de zwarte meisjes te scheiden als ze de pubertijd nog niet bereikt hebben en stuk voor stuk kort haar hebben. Ik heb me uiteindelijk redelijk, door naar de facepaint van Joe te kijken, kunnen redden. Ik heb alleen wel de zoon van een van de leraressen een barbie gegeven; hij had geen facepaint op.

Hierna gingen zwaaiden we de orphans uit en konden we terug kijken op een erg geslaagde dag. Uit het dichtsbijzijnde dorpje Skanduku waren een aantal kinderen op ons terrein gekomen om te bedelen voor de leftovers van het feest. We waren hier al voor gewaarschuwd dat deze waarschijnlijk traditiegetrouw weer zouden komen opdagen. Maar ja, het is kerst; we hebben ze allemaal een bordje gegeven met wat overgebleven voedsel.

Bana ba Metsi en dus ook ‘The Christmas Orphans Party’ is helemaal afhankelijk van donaties. Ik ben ontzettend trots om te kunnen vermelden dat dit jaar kerst uit Engeland is gekomen; vanuit St. Andrews Girls school om precies te zijn. Nicky van der Sande, mijn stiefmoeder, is een lerares op deze school en heeft op mijn verzoek verschillende fundraising events georganiseerd voor deze party. Het was een groot succes en het opgehaalde geld was meer dan genoeg om deze dag mogelijk te maken en deze wezen ook dit jaar weer een kerst te kunnen bezorgen. Nicky, i’m very thankful for all your efforts. It has been a wonderful day and St. Andrews has indeed made a change. Thank you so much,



4 maanden in Botswana

En dan heb je opeens al 1/3 achter de rug van jouw jaar in Botswana. Het jaar waarvan iedereen tegen mij heeft gezegd hoe bijzonder en speciaal deze zou gaan worden. Hoe ik zou gaan veranderen, een nieuw mens zou gaan worden; de ervaring van mijn leven zelfs. Dat ik mijn horizon zou gaan verbreden, zou leren relativeren en al die andere professor-cliches.

Na deze 4 maanden kan ik stellen dat er niks te veel is gezegd. Ondanks mijn waanzinnige tijd hier, ben ik mijn luizenleven in Hilversum zo ontzettend gaan waarderen. Het zijn vooral de kleine dingen, de dingetjes die hier opeens geen vanzelfsprekendheid meer zijn die je opeens mist. Als je hier lekkere dingetjes wilt kopen kan je niet naar de Appie op de hoek, maar moet je er een dag voor uit trekken om heen en weer te reizen naar Shakawe. Een avondje uitgaan in de Sports bar is iets waar ik weken naar uit kijk; ik heb nooit de dagen afgeteld om ’s avond naar de doelen te gaan (alhoewel dirkie het hier misschien niet mee eens is). Het feit dat wanneer je iets (lees: ajax uitslagen) te weten te komen , je niet even snel op het internet kan en het even kan gaan googlen, maar moet wachten op je lange weekend. Zelfs, ja het is echt waar, simpelweg moeten studeren voor een toetsweekje, die druk om te presteren die opeens verdwenen is.

Het klinkt ontzettend cliche, maar deze ervaring heeft me eindelijk doen realiseren hoe bevoorrecht ik ben met het leven dat ik thuis heb. De kinderen waarmee ik hier dagelijks werk hebben geen facebook, hebben geen voetbalschoenen en weten soms zelfs niet eens wanneer ze precies jarig zijn. Het is een leven dat wij ons niet kunnen voorstellen. Tshipiso is een jongen uit de vorige standard 7 klas die vorige maand na hun examens vertrokken is. In mijn vorige blogupload schreef ik dat de kans groot was dat we hem voor de supermarkt in Maun zouden kunnen tegenkomen. En ja hoor, daar stond hij vorige maand mensen lief aan te kijken en te bedelen voor wisselgeld. Ik heb een ‘fat cake’ voor hem gekocht en daar was hij weer even zoet mee. Hoe grappig dit ook klinkt, dit is wel de manier hoe deze jongen zijn vakantie/vrije tijd moet besteden. Dat kunnen wij ons toch onmogelijk als verwende westerlingen voorstellen.

Ik heb deze 4 maanden unieke en waanzinnig mooie ervaringen opgedaan. Ik heb ondervonden hoe het is om voor een klas te staan, geleerd hoe je een kip moet slachten en op een primitieve wijze maaltijden kan bereiden. Ik heb nieuwe mensen leren kennen, ik heb met verknipte kinderen gewerkt en gelachen. Ik ben volwassen geworden, heb een aantal scheldwoorden aan me engelse vocabulair toegevoegd en zelfs geleerd hoe je een muurtje kan metselen. Het is ontzettend voldoening gevend en ik ben oprecht om een aantal jongens gaan geven. Maar hoe vaak ik ook waterkringlopen op het bord teken, ik een voetballetje trap met een jongen hier of cadeautjes koop in Maun; Ik zal in dit mensenleven deze jongens nooit meer kunnen leren dan zij mij nu al geleerd hebben.

Michael van der Sande